Per jaar worden er ongeveer 30.000 abortussen uitgevoerd in Nederland. Sinds 1 november 1984 geldt de Wet afbreking zwangerschap (Wafz/WAZ). Deze wet beschermt de foetus en helpt vrouwen die ongepland zwanger zijn. Voor de introductie van de abortuswet was het verboden om de zwangerschap af te breken in Nederland. De laatste tijd wordt er steeds meer gesproken over abortus en er is een aantal ontwikkelingen rondom abortus en regelgeving. Abortus is een onderwerp met veel verschillende soorten meningen en ethische aspecten, wat het ingewikkeld maakt om te beoordelen.

Volgens de huidige wetgeving in Nederland mag abortus worden uitgevoerd tot 24 weken, aangezien de foetus vanaf dan buiten het lichaam zou kunnen overleven. Echter, in de praktijk wordt meestal uitgegaan van 22 weken. Na 24 weken kan een zwangerschap in Nederland alleen worden afgebroken om zeer zwaarwegende medische redenen.

Er zijn verschillende manieren om de zwangerschap af te breken. Het kan middels de abortuspil. Dit is mogelijk tot een zwangerschapsduur van 9 weken. Daarnaast kan het via zuigcurettage, wat mogelijk is tot een zwangerschapsduur van 13 weken. Na 13 weken zwangerschap wordt er gebruik gemaakt van een instrumentele behandeling.

Wanneer een vrouw in Nederland woont en werkt, is het gratis om abortus te ondergaan. Het wordt betaald door de zorgverzekering. Abortusklinieken worden betaald vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz).

Bedenktijd
Momenteel bestaat er een bedenktijd van 5 dagen, wanneer een vrouw abortus wilt plegen. Echter, de zwangerschap kan meteen worden afgebroken bij een zwangerschapsduur van minder dan 16 dagen. De bedenktijd zorgt ervoor dat vrouwen geen overhaaste beslissing nemen.

De Tweede Kamer heeft bepaald dat de bedenktijd van 5 dagen wordt afgeschaft. Vanaf het moment dat de Wafz werd ingevoerd bestond er een discussie over de 5 dagen bedenktijd. De bedenktijd wordt als onnodig en belastend gezien. D66 kwam met het wetsvoorstel en deze is goedgekeurd door de Tweede Kamer. Daarnaast moet het nog goedgekeurd worden door de Eerste Kamer.

Abortuspil
Daarnaast is er in de Tweede Kamer gedebatteerd over het verschaffen van de abortuspil door huisartsen. Eigenlijk bestaat de abortuspil niet uit één pil, maar uit vijf. De eerste pil bestaat uit mifepriston, welke je met water oraal inneemt. Deze pil zorgt ervoor dat progesteron wordt geremd. Normaal zorgt progesteron ervoor dat de zwangerschap in stand wordt gehouden. De laatste vier tabletten bestaan uit misoprostol, welke je vaginaal inbrengt. Misoprostol zorgt ervoor dat de baarmoedermond zacht wordt en dat weeën worden opgewekt, waardoor een miskraam ontstaat.

Een vrouw die momenteel een abortus wil ondergaan door middel van de abortuspil, moet hiervoor naar een abortuskliniek of het ziekenhuis. Dit wordt gezien als een hogere drempel voor vrouwen om de zwangerschap af te breken. Door huisartsen de pil te laten verschaffen, wordt deze drempel dus verlaagd. Daarnaast bezoekt een groot deel van de vrouwen als eerste de huisarts bij de vraag om abortus en zal er geen verwijzing meer nodig zijn.

Het Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) staat open voor het laten verschaffen van de abortuspil door huisartsen. Echter, een voorwaarde is dat huisartsen zelf mogen beslissen of ze de pil wel of niet zullen verschaffen.

Abortus ná 24 weken
Wanneer de zwangerschap na 24 weken wordt afgebroken en er geen zeer zwaarwegende medische redenen voor zijn, is dit strafbaar. Doordat het in Nederland in principe strafbaar is om als arts de zwangerschap af te breken na 24 weken, zijn veel artsen voorzichtig wanneer zich een medische reden voordoet en de ouders vragen om abortus. Ook in situaties waar abortus wel is toegestaan, voeren artsen dit niet uit wegens angst voor vervolging. Dit maakt dat vrouwen die om medische redenen de zwangerschap af willen breken, een toevlucht maken naar bijvoorbeeld België. In België is het toegestaan om de zwangerschap na 24 weken af te breken wanneer het kind een ernstige afwijking heeft. Een ethische commissie, bestaande uit een aantal artsen, beoordeelt of een zwangerschap mag worden afgebroken of niet.

Het onderzoeksinstituut ZonMw onderzocht de Nederlandse abortuswetgeving, in opdracht van de minister van Volksgezondheid. Dit rapport is opgestuurd naar de Tweede Kamer en zal nog worden beoordeeld.

Al met al zijn er meerdere ontwikkelingen rondom abortus. Het is een onderwerp waar steeds meer over wordt gepraat en een minder groot taboe op is. De ontwikkelingen in regelgeving zorgen ervoor dat vrouwen makkelijker terecht kunnen wanneer ze de zwangerschap af willen breken.

Wetgeving rondom abortus in een aantal andere landen

• België: abortus toegestaan tot 12 weken. Na 12 weken alleen toegestaan om zeer zwaarwegende medische redenen.
• Duitsland: abortus toegestaan tot 12 weken. Het is strafbaar voor artsen en klinieken om informatie en bekendheid te geven aan abortus. Informatie over abortus en een lijst van artsen wordt via de website van de overheid bekend gemaakt.
• Italië: abortus toegestaan tot 90 dagen. In de praktijk weigert een groot deel van de artsen om het uit te voeren.
• Malta: abortus geheel verboden.
• Polen: abortus alleen toegestaan wanneer moeder in levensgevaar is of als er sprake is van verkrachting of incest.
• Verenigde Staten: er is uitgelekt dat het hooggerechtshof het landelijke recht op toegang tot abortus wil afschaffen. Echter, dit betekent niet dat het volledig wordt afgeschaft, maar dat staten zelf mogen kiezen of ze het toestaan.
• Filipijnen: abortus geheel verboden. Vrouwen die abortus ondergaan en iedereen die helpt bij het uitvoeren krijgt gevangenisstraf. Deze gevangenisstraf is hoger wanneer abortus wordt gebruikt om “oneer” te verbergen.